Ήταν 4 Οκτωβρίου του 1957 όταν η ανθρωπότητα παρακολουθούσε άναυδη, ένα δορυφόρο να ταξιδεύει για πρώτη φορά στο διάστημα. Η τότε Σοβιετική Ένωση είχε κάνει το πρώτο μεγάλο βήμα για την εξερεύνηση του διαστήματος ενώ άρχισε παράλληλα ο ανταγωνισμός των δύο υπερδυνάμεων πέρα από την ατμόσφαιρα της Γης.

Ο Σπούτνικ 1  εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν, με έναν πύραυλο R-7.  Ήταν ο πρώτος μιας σειράς δέκα δορυφόρων .

Το σθενές σήμα του πρώτου δορυφόρου ταξίδευε σε όλη την Γη. Άφωνοι οι κάτοικοι της Ελλάδας άκουγαν αυτό το ασθενές «μπίπ-μπίπ» το οποίο μετέδιδε η Ελληνική Ραδιοφωνία, όταν ο Σπούτνικ 1 περνούσε επάνω από την Αθήνα.Ένα μήνα αργότερα  ο Σπούτνικ 2 μετέφερε τον πρώτο ζωντανό πλάσμα από την Γη στο διάστημα, την σκυλίτσα Λάικα.

Έκτοτε πέρασαν 61 χρόνια και χιλιάδες δορυφόροι πλέον ταξιδεύουν στο Σύμπαν φθάνοντας περίπου τους 2.000 το 1970 και τους 7.500 το 2000.

Η κινητικότητα στην διαστημική έρευνα και τις προεκτάσεις της αποτυπώνεται πλέον στην τρέχουσα ειδησεογραφία καθώς πληθώρα τηλεργραφημάτων,ανταποκρίσεων και δημοσιευμάτων καταγράφει σχεδόν καθημερινά νέες ανακαλύψεις και γεγονότα πέρα από την τροχιά της Γης.

Σ

ήμερα μάλιστα 4 Οκτωβρίου 2018 αναμένεται να επιστρέψουν τρείς αστροναύτες , οι οποίοι ήταν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Η τηλεόραση της NASA θα παρέχει βεβαίως πλήρη κάλυψη από την ώρα της αναχώρησης έως την προσεδάφισή της.  «Τα επαγγελματικά» ταξίδια των αστροναυτών έχουν γίνει «ρουτίνα» για το επιστημονικό δυναμικό που καλύπτει live την τελετή παράδοσης της διοίκησης με αυστηρό μάλιστα χρονοδιάγραμμα, όπως είθισται σε όλες τις επίσημες τηλεοπτικές μεταδόσεις.

Τα πράγματα από ψηλά προφανώς φαίνονται πολύ διαφορετικά και δίνουν την δυνατότητα της έκφρασης με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Ο διοικητής στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Αλεξάντερ Γκερστ από το παρατηρητήριό του αποτυπώνει την  Γη με όλη της την ομορφιά σε μία εικόνα απο την δυτική ακτή της Νότιας Ασίας. Όπως γράφει : Λίγοι καλλιτέχνες σε αυτό τον κόσμο είναι τόσο δημιουργικοί όσο η Μητέρα Φύση».

«Σκουπίδια» στο διάστημα

Παράλληλα γύρω από τη Γη  «περιφέρονται» χιλιάδες αντικείμενα , τμήματα δορυφόρων, αδρανή κομμάτια κ.α Εκτιμάται ότι  το 95% όλων των αντικειμένων σε τροχιά είναι νεκροί δορυφόροι ή τμήματά τους.

Τον  Ιούλιο οι ελεγκτές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) κατάφεραν να αποφύγουν ένα ατύχημα σύγκρουσης όταν ένα διαστημικό «σκουπίδι» απειλούσε τον Ευρωπαϊκό Περιβαλλοντικό δορυφόρο Cryosat-2 αξίας 140 εκατομμυρίων ευρώ.

Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά. Οι ελεγκτές εδάφους τακτικά καλούνται να δώσουν άμεσες εντολές στους δορυφόρους για να αλλάξουν θέση/τροχιά και να αποφύγουν κάποιο θραύσμα που ταξιδεύει στο διάστημα.

Σύμφωνα με τη NASA, υπάρχουν περισσότερα από 500.000 διαστημικά «σκουπίδια» διαφόρων μεγεθών, από ολόκληρους δορυφόρους και τμήματα πυραύλων έως βίδες και παξιμάδια. Σύμφωνα με την ESA, υπάρχουν τουλάχιστον 29.000 αντικείμενα μεγαλύτερα των δέκα εκατοστών, 750.000 με μέγεθος ενός έως δέκα εκατοστών και πάνω από 170 εκατομμύρια θραύσματα του ενός χιλιοστού έως ενός εκατοστού.

400 νέοι δορυφόροι το 2017

Το 2017 ιδιωτικές εταιρείες,  ένοπλες δυνάμεις, διεθνείς και δημόσιοι οργανισμοί, ακόμη και ερασιτέχνες από διάφορες χώρες έθεσαν σε τροχιά πάνω από 400 νέους δορυφόρους. Πρόκειται για τετραπλασιασμό των εκτοξεύσεων σε σχέση με τον μέσο ετήσιο όρο της περιόδου 2000-2010.

Είναι εμφανές άλλωστε ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις και χώρες αναπτύσσουν διαστημικές εφαρμογές και τεχνολογίες για ποικίλες χρήσεις  που αφορούν την επιστημονική έρευνα, τον πόλεμο και την ειρήνη η την κατασκοπία. Συνολικά πάνω από 1.800 μικρά και μεγάλα αντικείμενα σε τροχιά (θραύσματα και μη) ήλθαν να προστεθούν στον ουρανό.

Οι αριθμοί των δορυφόρων αναμένεται να αυξηθούν κατά πολύ τα επόμενα χρόνια, καθώς αρκετές εταιρείες (Boeing, One-Web, Space X κ.α.) σχεδιάζουν να στείλουν στο διάστημα εκατοντάδες έως χιλιάδες νέους τηλεπικοινωνιακούς και άλλους δορυφόρους. Παράλληλα, τα κράτη θέτουν σε τροχιά όλο και περισσότερους γνωστούς ή μυστικούς στρατιωτικούς δορυφόρους.

Τουρισμός και βάσεις στο Άρη

Το όραμά του για μια μελλοντική βάση στον ‘Αρη παρουσίασε ο Έλον Μασκ, ιδρυτής της εταιρείας Space X, «ανεβάζοντας» στο Twitter σχετικές φωτογραφίες με την εντυπωσιακή μακέτα της βάσης. Όπως υποστηρίζει, η «Βάση ‘Αλφα» μπορεί να έχει γίνει πραγματικότητα έως το 2028, Οι εικόνες δείχνουν τον τεράστιο υπό κατασκευή πύραυλο BFR της εταιρείας να βρίσκεται στη βάση, δίπλα στις θολωτές εγκαταστάσεις της Space X. Η πρώτη αποστολή στη Σελήνη προγραμματίζεται για το 2022 και στον ‘Αρη το 2024.

Εν τω μεταξύ ο Ευρωπαϊκός πύραυλος Ariane 5 πραγματοποίησε την 100ή εκτόξευσή του μεταφέροντας στο διάστημα δύο ακόμη μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους Intelsat από το διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνα στη Νότια Αμερική.

Ο Arian 5, κατασκεύασμα της γαλλικής εταιρείας Arianspace, έχει θέσει σε τροχιά περισσότερους από 200 δορυφόρους μέχρι σήμερα και αποτελεί το καμάρι της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής. Αρχικά προοριζόταν για να εκτοξεύει το ευρωπαϊκό διαστημικό λεωφορείο, που όμως ποτέ δεν κατασκευάσθηκε, γι’ αυτό αναπροσαρμόσθηκε, ώστε να χρησιμοποιηθεί για την εκτόξευση βαριών δορυφόρων.

Η νεοσύστατη ιαπωνική εταιρεία ispace ανακοίνωσε ότι υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική διαστημική εταιρεία Space X του Έλον Μασκ, προκειμένου, με πυραύλους Falcon 9 της δεύτερης, να στείλει δύο αποστολές στη Σελήνη.

Αρχικά μια στατική διαστημοσκευή θα τεθεί σε σεληνιακή τροχιά το 2020 και, στη συνέχεια το 2021, θα προσεληνωθούν δύο μικρά ρόβερ, τα οποία θα ανοίξουν το δρόμο για περαιτέρω εξερεύνηση στο μέλλον.

Η ispace, με έδρα το Τόκιο, σχεδιάζει να προσφέρει σε κυβερνήσεις και ιδιωτικές εταιρείες μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών όπως η αναζήτηση νερού στο φεγγάρι, καθώς η αποίκιση του δορυφόρου της Γης φαίνεται πλέον πιο εφικτός.

Η εποποιία συνεχίζεται- Το πρώτο εξωφεγγάρι

Αμερικανοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι ανακάλυψαν το πρώτο εξωφεγγάρι ή εξωδορυφόρο, δηλαδή τον δορυφόρο ενός εξωπλανήτη. Ο εξωδορυφόρος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 8.000 ετών φωτός από τη Γη και είναι τεράστιος όσο ο Ποσειδώνας.

Η αναλογία μεγεθών (διαμέτρου και μάζας) μεταξύ του εξωδορυφόρου και του εξωπλανήτη του είναι περίπου ίδια με εκείνη μεταξύ Γης-Σελήνης, αλλά στο 11πλάσιο. Μέχρι στιγμής δεν είχε υπάρξει εντοπισμός κανενός εξωδορυφόρου.

Η ανακάλυψη -η οποία αν επιβεβαιωθεί με περαιτέρω παρατηρήσεις, θα είναι ιστορική για την αστρονομία- έγινε με τη βοήθεια των διαστημικών τηλεσκοπίων «Χαμπλ» και «Κέπλερ» της NASA και παρουσιάζεται σε σχετική επιστημονική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», με επικεφαλής τους αστρονόμους Άλεξ Τίτσι και Ντέηβιντ Κίπινγκ του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης.

H NASA στην ιστοσελίδα της έχει αναρτήσει σχετικό βίντεο για το πρώτο Εξωφεγγάρι

Newsroom Αθήνα 9.84 – (πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ)