του Βύρωνα Καρύδη

H ψήφος Brexit του 2016 δεν ήταν μόνο μια εξέγερση κατά της συμμετοχής της Βρετανίας στην ΕΕ , γράφει το περιοδικό New Statesman (30 November- 6 December 2018) , αλλά και σύμπτωμα μιας ευρείας οικονομικής και κοινωνικής δυσαρέσκειας. Η ψήφος για την έξοδο της χώρας από το ευρωπαϊκό μπλοκ ήταν αποτέλεσμα της μεγαλύτερης περικοπής των δημοσίων δαπανών στην ιστορία της Βρετανίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και της μακρυτερης χρονικής περιόδου, από την εποχή των Ναπολεοντείων πολέμων, κατά την οποία σημειώθηκε σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου. Επίσης ήταν συνέπεια της απότομης εξασθένισης της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων στους θεσμούς , εκτιμά ο αθρογράφος του New Statesman.

Στα δύομιση χρόνια που πέρασαν από το «Όχι» του δημοψηφίσματος , η προσοχή των πολιτικών επικεντρώθηκε κυρίως στους μηχανισμούς απόσυρσης της χώρας από την ΕΕ και πολύ λίγη «φαιά ουσία» αναλώθηκε για να ερμηνευθούν τα βαθεία αίτια της απόφασης του βρετανικού λαού. Αποτέλεσμα είναι οι διαφορές μετά το δημοψήφισμα να διευρυνθούν. Οι υποστηρικτές της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς είχαν ένα «αναίσχυντο» όραμα ( ο χαρακτηρισμός ανηκει στον αρθρογράφο ) για τη Βρετανία της μετά- Brexit εποχής. Εκτός ΕΕ , η χώρα θα ήταν ελεύθερη να απορρίπτει τους πολύπλοκους κανονισμούς των Βρυξελλών και να συνάπτει εμπορικές συμφωνίες με τις Αγγλοσαξωνικές χώρες – Αυστραλία, Καναδά, Νέα Ζηλανδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο εσωτερικό , η κυβέρνηση θα είχε τη δυνατότητα να περικόψει ακόμη περισσότερο τους φόρους , να αγνοήσει τους «επίπονους» ευρωπαϊκούς περιορισμούς σε ότι αφορά τις επιχειρήσεις και το καθεστώς των εργασιακών σχέσεων και να διευρύνει τα πλαίσια του ιδιωτικού τομέα και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Η φιλελεύθερη όμως αυτή ουτοπία ποτέ δεν ήταν πραγματοποιήσιμη , σημειώνει ο συντάκτης του άρθρου γνώμης στο περιοδικό New Statesman. Αυτοί που την ονειρεύτηκαν δεν έλαβαν υπόψη το ζήτημα των ιρλανδικών συνόρων που υποχρέωσε τελικά το Ηνωμένο Βασίλειο να αποδεχθεί μια «αορίστου χρόνου» συμφωνία για παραμονή στην τελωνειακή ένωση. Επιπλέον , συνεχίζει ο αρθρογράφος, η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι ήταν πάντα της γνώμης ότι η χώρα και το κοινοβούλιο δεν επιθυμούν μια νεα περίοδο – «θατσερισμού νούμερο 2″. Οι ψηφοφόροι επιζητούν τώρα την επάνοδο του κράτους. Η έρευνα που έγινε για τις Κοινωνικές Συμπεριφορές στη Βρετανία το 2018 έδειξε ότι το 60% των ερωτηθέντων συμφωνούν με την άυξηση των φόρων και των δημοσίων δαπανών ενώ μόλι το 4% θα ήθελε να γίνουν περαιτέρω μειώσεις. Αυτή η τάση αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι οι Τόρις δεν εναγκαλίζονται πλέον την ιδέα του «συρικνωμένου κράτους» αλλά υπόσχονται αύξηση των δαπανών για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) και άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

Οι νουνεχείς υποστηρικές της παραμονής στην ΕΕ ή της αποχώρησης από την οικογένεια των ευρωπαικών χωρών μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα ευρύ πρόγραμμα – «οικονομικής και κοινωνικής ανανέωσης». Ένα πρόγραμμα που θα προβλέπει μεγαλύτερες επενδύσεις στις υποδομές, στην αναζωογόνηση της βρετανικής βιομηχανίας, στην επέκταση της αποκέντρωσης , στην εξισορρόπηση της οικονομικής δραστηριότητας προς όφελος της περιφέρειας , μακριά από το City του Λονδίνου και τη νοτιοανατολική Αγγλία. Κι όμως το Brexit και οι αγεφύρωτες διενέξεις στο Συντηρητικό κόμμα εκτοπίζουν τον πολιτικό και οικονομικό χώρο για την υλοποίηση αυτής της στατηγικής. Η κεντρική κυβέρνηση και τα κόμματα έχουν απορροφιθεί απόλυτα από το «δυσάρεστο καθήκον» της απόσυρσης της χώρας από την ΕΕ, ενώ η βρετανική οικονομία υπολογίζεται ότι έχει συρρικωθεί κατά 2%-2.5% σε σχέση με την προ του δημοψηφίσματος περίοδο. Η θλιβερή ειρωνία του Brexit είναι ότι η Βρετανία σήμερα είναι λιγότερο ικανή να αντιμετωπίσει τη λαϊκή δυσφορία που οδήγησε στο «Όχι» του δημοψηφίσματος, καταλήγει το κύριο άρθρο του New Statesman .