Η Ελλάδα της κρίσης βρίσκεται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα τον χειμώνα και με τα υψηλότερα ποσοστά «ευάλωτων» στην περιβαλλοντική ρύπανση νοικοκυριών.

Αυτό καταδεικνύει η νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο Ανιση έκθεση και άνισες συνέπειες: κοινωνική τρωτότητα και ατμοσφαιρική ρύπανση, θόρυβος και ακραίες θερμοκρασίες στην Ευρώπη».
Η έκθεση εξετάζει το πώς οι διαφορές στην κατανομή των περιβαλλοντικών προβλημάτων στην Ε.Ε. ουσιαστικά αντικατοπτρίζουν την κοινωνικοοικονομική κατάσταση κάθε περιοχής.

Τι αναφέρει για την Ελλάδα

1. Οι περισσότεροι θάνατοι λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης παρατηρούνται στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη. Η Ελλάδα βρίσκεται στις πέντε χώρες με το υψηλότερο ποσοστό θανάτων από έκθεση σε διοξείδιο του αζώτου (μαζί με Ιταλία και Ισπανία) και στο όζον (μαζί με Ουγγαρία και Κροατία).

2. Η θνησιμότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι μεγαλύτερη σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία σε σχέση με τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία. Αυτό αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, από την ποιότητα των κατοικιών και την πρόσβαση σε θέρμανση μέχρι την προσαρμοστικότητα των ανθρώπων σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Στην περίπτωση όμως ορισμένων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, αυτή η εποχική διακύμανση στους θανάτους σχετίζεται ευθέως με τη φτώχεια και τις αυξημένες κοινωνικές ανισότητες. Για παράδειγμα, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ε.Ε. σε ευάλωτα νοικοκυριά που δεν μπορούν να έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν θέρμανση μετά τη Βουλγαρία και τη Λιθουανία.

Τα μισά από τα νοικοκυριά που βρίσκονται κάτω από το 60% του μέσου εισοδήματος της χώρας αδυνατούν να κρατήσουν τα σπίτια τους ζεστά, ενώ στην ίδια κατάσταση βρίσκεται το 35% των μονογονεϊκών οικογενειών και το 40% των νοικοκυριών με έναν ηλικιωμένο.

3. Οι περιοχές που έχουν χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά έχουν 1,3-1,5 φορά υψηλότερη έκθεση σε αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM2.5 και PM10). Η Βουλγαρία, η Ελλάδα και περιοχές της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Σλοβακίας βρίσκονται ταυτόχρονα στο υψηλότερο 20% στην Ε.Ε. τόσο στην έκθεση των πολιτών σε μικροσωματίδια όσο και στο υψηλότερο 20% στην Ε.Ε. στη μακροχρόνια ανεργία.

4. Αντίστοιχα, οι περιοχές της Ελλάδας, της Κροατίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, που εμφανίζουν το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, βρίσκονται στο υψηλότερο 20% της Ε.Ε. στην έκθεση σε όζον.

5. Η έκθεση υποδεικνύει την άμεση σχέση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και την ενεργειακή φτώχεια. Στην Ελλάδα και σε κάποιες άλλες χώρες, μεγάλο ποσοστό των πολιτών στράφηκε στην καύση ξύλων, παλιών επίπλων και κάρβουνου, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. Σε ορισμένες περιοχές η ρύπανση μπορεί να μειωθεί με την απαγόρευση της πώλησης συγκεκριμένων καύσιμων προϊόντων. Για παράδειγμα, η Κρακοβία (μια από τις πόλεις με την υψηλότερη ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη) πρόσφατα αποφάσισε να απαγορεύσει οτιδήποτε άλλο εκτός από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο για τη θέρμανση από την 1η Σεπτεμβρίου 2019.

Η Ε.Ε. θα υποστηρίξει χρηματοδοτικά ένα πρόγραμμα αντικατάστασης σομπών και συσκευών που καίνε προϊόντα ξύλου στα νοικοκυριά με το χαμηλότερο εισόδημα.

Μιχάλης Κιούσης: «Κάτω από 50% έχουν πέσει οι παραγγελίες πετρελαίου σε σχέση με το 2009»

Αν και το κρύο έχει βάλει τη χώρα στην κατάψυξη οι Έλληνες αδυνατούν να βάλουν πετρέλαιο σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό.

Οι παραγγελίες έχουν πέσει κάτω από το 50% σε σχέση με το 2009: «η μεγάλη ζημιά έγινε το 2011-2012 όταν έγινε η εξίσωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Τότε η πτώση της κατανάλωσης ανήλθε στο 72% με 75%. Τέτοιο ποσοστό μείωσης δεν υπάρχει πουθενά παγκοσμίως σε περίοδο ειρήνης. Από το 2009 και μετά μέχρι το καταστροφικό 2011 η πτώση ήταν στο 11%».
Αυτό δήλωσε αναδεικνύοντας την έκταση του προβλήματος ο πρόεδρος της Ενωσης Βενζινοπωλών Ελλάδος Μιχάλης Κιούσης μιλώντας στην εκπομπή «Ντάμες Σπαθί» και στις Ελευθερία Κουμάντου και Ελεωνόρα Ορφανίδου.

Όπως είπε ο κύριος Κιούσης υπήρξε μια μικρή ανάκαμψη όταν μειώθηκε κατά 100 ευρώ ο φόρος κατανάλωσης. Εκτοτε οι παραγγελίες είναι μετρημένες ανάλογα και με το κρύο και την περιοχή.

Οι περισσότεροι από όσους παραγγέλνουν «δουλεύουν τα καλοριφέρ τα καλοριφέρ λίγες ώρες, κάποιες μέρες, ενώ από το 2011 είχαμε μεγάλη στροφή σε άλλες πηγές θέμανσης και όσοι κατέφυγαν σε αυτές δεν ξαναγύρισαν στο πετρέλαιο. Πολλοί επέλεξαν τη λύση του φυσικού αερίου το οποίο είναι και επιδοτούμενο. Φέτος που έχουμε κρύο χειμώνα είμαστε 50% κάτω στην κατανάλωση σε σχέση με το 2009».

Ο κύριος Κιούσης τέλος, τόνισε πως υπάρχει ανάγκη να συζητηθεί η πολιτική του πετρελαίου καθώς όπως είπε: «δεν γίνεται να υπερφορολογείται να αυξάνεται η τιμή και να χάνει έτσι και έσοδα το κράτος και να τιμωρούνται και οι καταναλωτές».

Χατζηκωνσταντίνου: «12% η μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας »

«Δεν είναι η ενεργειακή φτώχεια η τυπική φτώχεια. Δηλαδή δεν αφορά μόνο το εισόδημα. Είναι μια σύνθετη κατάσταση που πέρα από το χαμηλό εισόδημα -συνδέεται πολύ άμεσα με τα χαρακτηριστικά, με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, με την ποιότητα τους, συνδέεται με τον υλικό χώρο και τις ιδιαιτερότητες του. Αλλά συνδέεται πάρα πολύ με τις κοινωνικές σχέσεις και τις πρακτικές όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί μέσα στον χώρο», επεσήμανε στην ίδια εκπομπή η αρχιτέκτονας- πολεοδόμος Δρ. Ευγενία Χατζηκωνσταντίνου, αναφερόμενη στην ενεργειακή φτώχεια.

Οι πολυκατοικίες

Στην Αθήνα είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και το βιώνουμε οι περισσότεροι από μας που ζούμε στις πολυκατοικίες.

Η μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας από στοιχεία του ΔΕΔΗΗΕ από το 2015 έως το 2018 έχει μειωθεί κατά 12 % ανά οικιακή παροχή, σε κάποιες περιοχές της Αθήνας, όπως Ομόνοια- Μεταξουργείο, Πλατεία Βάθυς, στον άξονα της Πατησίων υπάρχουν μειώσεις μεταξύ 25-40% .

Συνδέεται πάρα πολύ με τα εισοδήματα αλλά και συνδέεται και με τα ίδια τα χαρακτηριστικά των κτιρίων αλλά και με τις αποφάσεις που παίρνουν στις πολυκατοικίες. Δηλαδή μπορεί να υπάρχει ένα νοικοκυριό που να έχει την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει το κόστος της θέρμανσης αλλά επειδή η πλειοψηφία των ενοίκων έχει αποφασίσει ότι δεν θα λειτουργήσει κεντρική θέρμανση, να μην μπορεί να το κάνει.

Διαφορετικές πρακτικές και αντιλήψεις

Υπάρχουν διαφορετικές πρακτικές σε πολυκατοικίες που υπάρχουν χρέη ή υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις για το κόστος του πετρελαίο. Σε πολλές πολυκατοικίες που έχουν μείνει χωρίς κεντρική θέρμανση είναι πολλά τα νοικοκυριά που έχουν επενδύσει σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης π.χ κλιματιστικά . Αυτές οι μορφές θέρμανσης από σχετικές έρευνες σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να κοστίζουν πολύ περισσότερο στα νοικοκυριά από ό,τι η λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης.

Επίσης, πρόσθεσε, το πρόβλημα δεν λύνεται συνολικά αλλά σε επιμέρους τμήματα της οικίας με αποτέλεσμα να μην θερμαίνεται ο φέροντας οργανισμός, δηλαδή το σύνολο της κατασκευής.

Επιπτώσεις

Εχει αυξηθεί η υγρασία και η μούχλα στο εσωτερικό των κατοικιών, αλλά και επιμέρους φθορές π.χ. έχει καταρρεύσει μετά από την έλλειψη χρήσης η καμινάδα της πολυκατοικίας – έχουν αρχίσει να χαλάνε οι υποδομές από την έλλειψη οποιασδήποτε φροντίδας. Άσκηση κατάλληλων πολιτικών όχι επι μέρους επιδόματα στα νοικοκυριά αλλά να βοηθάνε αυτούς που το έχουν ανάγκη αλλά και να παίρνουν υπόψιν τους τις ιδιαιτερότητες του χώρου, των πολυκατοικιών στις γειτονιές της Αθήνας».

Newsroom Αθήνα 9.84