Πάνω από 150 περιστατικά ενδονοσοκομειακής λοίμωξης σε βρέφη και παιδιά καταγράφονται κάθε χρόνο στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των παιδιατρικών νοσοκομείων, όπως προκύπτει από έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων.

Όπως δείχνουν τα πρόσφατα στοιχεία του ECDC η χώρα με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης νοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ευρώπη είναι η Ελλάδα.

Ένας στους 10 νοσηλευόμενους (10%) παθαίνουν κάποια λοίμωξη ενώ η οικονομική επιβάρυνση από αυτές ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ ετησίως. Μελέτη που σχεδιάστηκε από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO) και δημοσιεύτηκε στο «Journal of Infection and Public Health» εκτιμά και περιγράφει για πρώτη φορά την αύξηση στο υγειονομικό κόστος και στη διάρκεια νοσηλείας εξαιτίας των λοιμώξεων που σχετίζονται με τοποθετήσεις καθετήρων στις φλέβες (κεντρικές γραμμές) σε παιδιά και νεογνά που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ ή ογκολογικές μονάδες στην Ελλάδα.

Για τη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που συλλέχθηκαν αναδρομικά από 94 παιδιά με λοίμωξη σχετιζόμενη με φλεβικό καθετήρα για ορό και από 94 παιδιά χωρίς λοίμωξη, που νοσηλεύονταν στην ίδια μονάδα και είχαν ορό, από τα δυο μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας, κατά την περίοδο Ιούνιου 2012 – Ιούνιου 2015. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά, καθώς βρέθηκε ότι κατά μέσο όρο η λοίμωξη σχετιζόμενη με κεντρική γραμμή σε παιδιά και νεογνά συνδέεται με παράταση της νοσηλείας κατά 21 ημέρες, ενώ εκτιμάται ότι το νοσοκομείο επιβαρύνεται κατά 13.727 € ανά λοίμωξη.

Μάλιστα το παραπάνω ποσό αφορά πιθανότατα υποεκτίμηση, καθότι λόγω της μη συστηματικής καταγραφής της χρήσης υγειονομικών πόρων ανά ασθενή στα ελληνικά νοσοκομεία, ο υπολογισμός της οικονομικής επιβάρυνσης ανά περίπτωση λοίμωξης πραγματοποιήθηκε υπό συντηρητικές υποθέσεις και αναγωγές.

Το ποσοστό εμφάνισης των νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι δραματικά υψηλότερο στις ΜΕΘ ενηλίκων, παίδων και νεογνών, αγγίζοντας πολλές φορές και το 50%.

Οι λοιμώξεις σχετιζόμενες με «κεντρική γραμμή» (CLABSI) είναι από τις πιο συχνές για όσους νοσηλεύονται σε ΜΕΘ (νεογνών, παίδων ή ενηλίκων), εξαιτίας της αναγκαιότητας τοποθέτησης «γραμμής» χορήγησης θεραπείας σε κεντρική αρτηρία.

Σύμφωνα με ένα υπάρχον εθνικό δίκτυο επιτήρησης των λοιμώξεων σχετιζόμενων με κεντρική γραμμή στις ΜΕΘ παίδων, νεογνών και παιδιατρικών ογκολογικών μονάδων στην Ελλάδα, προκύπτει ότι περισσότερες από 150 τέτοιες λοιμώξεις σημειώνονται σε αυτές τις μονάδες ετησίως. Συνδυάζοντας αυτό τον αριθμό με τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύτηκαν στο «Journal of Infection and Public Health» προκύπτει ότι, η συνολική οικονομική επιβάρυνση των νοσοκομείων μόνο από τις λοιμώξεις που σχετίζονται με κεντρική γραμμή, σε παιδιά και νεογνά, ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η οικονομική επιβάρυνση των νοσοκομείων από τις λοιμώξεις που σχετίζονται με κεντρική γραμμή στους ενήλικες αναμένεται να είναι πολλαπλάσια αυτής που βρέθηκε σε παιδιά και νεογνά, εξαιτίας του μεγαλύτερου αριθμού των λοιμώξεων που εντοπίζονται στους ενήλικες. Επίσης, αν ληφθεί υπόψη ότι οι λοιμώξεις σχετιζόμενες με κεντρική γραμμή αποτελούν μόνο ένα μέρος του συνόλου των λοιμώξεων αυτών, προκύπτει ότι κάθε χρόνο τα ελληνικά νοσοκομεία ενδέχεται να επιβαρύνονται σημαντικά τόσο από λειτουργική όσο και από οικονομική σκοπιά εξαιτίας των λοιμώξεων.

Αντιμετώπιση

Το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), με τη χρηματοδότηση και υποστήριξη του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και παράλληλα με τη δράση και συνεργασία εθνικών φορέων, έχει εστιάσει σε ένα πρόγραμμα καταγραφής νοσοκομειακών λοιμώξεων και συμμόρφωσης σε επιλεγμένες πρακτικές πρόληψης και χρήσης των αντιβιοτικών.

Στόχος είναι η βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας και η μείωση του κόστους στα νοσοκομεία στην Ελλάδα.

Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν αυτή τη στιγμή μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών, μονάδες εντατικής θεραπείας παίδων, παιδο-ογκολογικές μονάδες, καθώς και μονάδες και τμήματα επιλεγμένων νοσοκομείων ενηλίκων από όλη την Ελλάδα.

Τα στοιχεία της διεθνούς βιβλιογραφίας δείχνουν ότι πάνω από το 50% των λοιμώξεων που σχετίζονται με τη χρήση παρεμβατικών συσκευών, όπως είναι οι κεντρικές γραμμές, μπορούν να αποφευχθούν εφαρμόζοντας απλές και χαμηλού κόστους παρεμβάσεις, που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμόρφωσης του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού σε πρακτικές υγιεινής χεριών ή πρακτικές για την εισαγωγή και φροντίδα παρεμβατικών συσκευών.

Νίνα Κομνηνού