Στις κορυφαίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης εξακολουθούν να βρίσκονται 76 Ελληνικά Πανεπιστήμια, ΑΤΕΙ και Ιδιωτικοί Φορείς παροχής υπηρεσιών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, σύμφωνα με τη νέα παγκόσμια κατάταξη Πανεπιστημίων «Webometrics Ranking of World Universities» για το 2ο εξάμηνο του 2019.

Στην κορυφή της ελληνικής λίστας βρίσκεται και πάλι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ σε υψηλές θέσεις συναντάμε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Πατρών.

Σύμφωνα με την εν λόγω κατάταξη, το ΕΚΠΑ παραμένει μεταξύ των καλύτερων 250 Πανεπιστημίων της υφηλίου, καθώς βρίσκεται στη θέση 219 παγκοσμίως μεταξύ 12.000 Πανεπιστημίων. Επιπροσθέτως βρίσκεται στην 70η θέση στην Ευρώπη μεταξύ των 5.832 Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στην κατάταξη. Ακολουθεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στη θέση 293, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στη θέση 382, ενώ την πρώτη ελληνική πεντάδα κλείνουν το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στη θέση 540 και το Πανεπιστήμιο Πατρών στη θέση 564.

Η συγκεκριμένη κατάταξη καταρτίζεται από τη Cybermetrics (CCHS), μια μονάδα του Ισπανικού Εθνικού Κέντρου Ερευνών (Spanish National Research Council – CSIC), που αποτελεί και το κύριο ερευνητικό ίδρυμα της Ισπανίας. Δίνει πληροφορίες για περισσότερα από 28.000 πανεπιστήμια σύμφωνα με την παρουσία τους στο διαδίκτυο και την απήχηση του ερευνητικού τους έργου. Τα πανεπιστήμια κατατάσσονται με κριτήρια τα οποία αφορούν κυρίως στην παρουσία και στη δημοτικότητα τους στον παγκόσμιο ιστό, την επίδραση του ερευνητικού τους έργου όπως αυτή αποτυπώνεται στο συνολικό αριθμό ετεροαναφορών των άρθρων και των δημοσιεύσεων των καθηγητών και των ερευνητών τους αλλά και στο ποσοστό των δημοσιεύσεων τους που βρίσκεται στο 10% των πλέον «διαβασμένων» και σημαντικών δημοσιεύσεων παγκοσμίως.

Θεωρείται από τους πλέον έγκυρους πίνακες κατάταξης παγκοσμίως διότι στηρίζεται σε στοιχεία άμεσα επαληθεύσιμα στο διαδίκτυο, και όχι σε δείκτες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια και «έρευνες γνώμης» οι οποίοι διακατέχονται σε κάποιες περιπτώσεις από μεροληψία ή υποκειμενισμό. Βασική αρχή της συγκεκριμένης κατάταξης είναι ότι στη σημερινή εποχή η πλειονότητα των σημαντικότερων δραστηριοτήτων ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος πρέπει να ανακλάται κατ’ ανάγκη στον παγκόσμιο ιστό. Η κατάταξη δημοσιεύεται από το 2004 και ανανεώνεται δύο φορές το χρόνο κάθε Ιανουάριο και Ιούλιο.

Τα κριτήρια

Η κατάταξη κάθε Πανεπιστημίου βασίζεται σε τέσσερα επιμέρους κριτήρια τα οποία είναι τα εξής:

1. Παρουσία (Presence Rank) 5% : Ο συνολικός όγκος περιεχομένου (ιστοσελίδων, εγγράφων, κλπ) που δημοσιεύεται από το δικτυακό τομέα του ιδρύματος. Η μέτρηση παρέχεται από τη μηχανή αναζήτησης Google.

2. Απήχηση – Ορατότητα (Impact Rank) 50%: Η ποιότητα του περιεχομένου αξιολογείται από τη δημοτικότητά του, δηλαδή από τον αριθμό των εξωτερικών δικτυακών συνδέσμων σε περιεχόμενο του ιδρύματος. Υπολογίζει ουσιαστικά τα «backlinks» δηλαδή τους συνδέσμους που έχουν άλλες σελίδες προς την ιστοσελίδα του Ιδρύματος που αξιολογείται. Η δημοτικότητα του περιεχομένου θεωρείται ότι αναγνωρίζει την αξία του ιδρύματος, την ακαδημαϊκή του επίδοση, την αξία και τη χρησιμότητα της δημοσιευμένης πληροφορίας ή υπηρεσίας που παρέχει το ίδρυμα.

3. Ανοιχτό Επιστημονικό Περιεχόμενο (Openness Rank) 10%. Αξιολογείται η συμμετοχή του ιδρύματος στα ανοιχτά επιστημονικά πρότυπα του παγκόσμιου ιστού μέσω του πλήθους των εγγράφων που καταλογογραφούνται στο Google Scholar και των αριθμό των ετεροαναφορών σε αυτά. Πρακτικά η μελέτη των ετεροαναφορών θεωρείται το εγκυρότερο κριτήριο αποτίμησης του επιστημονικού – ερευνητικού έργου ενός Πανεπιστημίου. Στο κριτήριο αυτό δεν ενδιαφέρει το πόσα άρθρα έχουν γραφτεί από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου αλλά πόσες αναφορές του ονόματος και του έργου του έχουν γίνει σε άρθρα και έρευνες άλλων συγγραφέων και καθηγητών άλλων Πανεπιστημίων.

Στην κατάταξη του Ιουλίου 2019 υπάρχει σημαντική μεθοδολογική αλλαγή σε σχέση με τις προηγούμενες εκδοχές της κατάταξης: Ο αριθμός ετεροαναφορών και κατά συνέπεια η βαθμολογία του κάθε Πανεπιστημίου υπολογίζεται από το άθροισμα των ετεροαναφορών των πρώτων 100 προφίλ Καθηγητών και Ερευνητών του Πανεπιστημίου μείον τις ετεροαναφορές των πέντε πρώτων προφίλ. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2019 ο υπολογισμός γινόταν με βάση το άθροισμα των 10 καλύτερων προφίλ Καθηγητών και ερευνητών του κάθε Πανεπιστημίου, μείον τις ετεροαναφορές του πρώτου προφίλ.

4. Αριστεία (Excellence Rank) 35%. Ποσοστό των δημοσιεύσεων του ιδρύματος στο 10% των περισσότερο αναφερόμενων δημοσιεύσεων σε κάθε επιστημονικό πεδίο. Ο δείκτης αυτός προέρχεται από τη SCImago και περιλαμβάνει στοιχεία της πενταετίας 2013-2017 σε 26 διαφορετικά επιστημονικά πεδία.

Ισίδωρος Ρούσσος