Οι διπλωματικές κινήσεις Ε.Ε και άλλων κρατών – μελών στη «σκιά» της δολοφονίας Σουλεϊμανί προκειμένου να διαχειριστούν την κρίση στο ζήτημα του Ιράν αλλά και την αποχώρηση των στρατευμάτων στο Ιράκ είναι το βασικό θέμα στον διεθνή Τύπο.

Για Ιράν: Χιλιάδες Ιρανοί συγκεντρώθηκαν στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί για την κηδεία του σήμερα, μια μέρα μετά την τεράστια σε συμμετοχή τελετή – φόρο τιμής που πραγματοποιήθηκε στην Τεχεράνη. Σύμφωνα με την ιρανική κρατική τηλεόραση χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκαν στην πόλη Κερμάν όπου ήδη βρίσκεται το φέρετρο του στρατηγού, αναφέρει το BBC. Μιλώντας στο πλήθος στην Κερμάν, ο Χουσεϊν Σαλαμί ο ηγέτης των Φρουρών της Επανάστασης απείλησε να βάλει φωτιά… σε όλα τα μέρη που στηρίζουν τις ΗΠΑ. «Ο μάρτυρας Κασέμ Σουλεϊμανί είναι πιο ισχυρός τώρα που είναι νεκρός» προσέθεσε ενώ είπε πως «ο εχθρός τον σκότωσε άδικα».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να αναλάβει δράση… αναφέρει το Politico. Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε χθες το απόγευμα η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι θα συγκαλέσει μια ειδική συνεδρίαση του Κολεγίου των Επιτρόπων όπου ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Γιόζεπ Μπορέλ και άλλοι Επίτροποι θα ενημερώσουν για τις διάφορες επιπλοκές και συνέπειες που έχουν σχέση με το Ιράκ και πέρα από αυτό». Προσέθεσε ότι η συνάντηση «θα λειτουργήσει επίσης ως πλατφόρμα για να συντονιστούν ενέργειες που θα πρέπει να αναλάβουν οι Επίτροποι» – μια ακόμα ευκαιρία για να διαπιστωθεί αν οι Επίτροποι έχουν κάνει ήδη αυτα που πρέπει…

Από την πλευρά του και ο Γιόζεπ Μπορέλ αναμένεται να συγκαλέσει έκτακτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε στις Βρυξέλλες, την ερχόμενη Παρασκευή για να συζητηθεί η κατάσταση στη Μ. Ανατολή. Σε επιστολή που εστάλη την Κυριακή ο κ Μπορέλ ανέφερε στους υπουργούς ότι θέλει να μοιραστεί μαζί τους πληροφορίες που αφορούν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ, το Σαββατοκύριακο.

Τι δήλωσε ο Ζαρίφ στην επικοινωνία με τον Μπορέλ: Ο Μπορέλ ανέφερε στην επιστολή ότι ενώ ο Ζαρίφ «ήταν ξεκάθαρος σε ό,τι αφορά την καταδίκη της δολοφονίας του στρατηγού Σουλεϊμανί δίνοντας έμφαση στις αντιδράσεις του κόσμου που θα ήταν δύσκολο να ελεγχθούν, με διαβεβαίωσε όμως ότι το Ιράν δεν θέλει κλιμάκωση». Ο Ζαρίφ επίσης δήλωσε ότι το Ιράν ανέμενε από τα Ηνωμένα Έθνη «να αναλάβουν τις κατάλληλες ενέργειες», αλλά και πως διατηρεί το «δικαίωμα της αυτοάμυνας».

Τι θα πει ο Ζαρίφ στα Ηνωμένα Έθνη: Τίποτα – όχι τουλάχιστον κατ’ ιδίαν. Σύμφωνα με το Reuters δεν του επιτρέπεται από τις ΗΠΑ να εκδοθεί βίζα ώστε να παρακολουθήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που αναμένεται να συγκληθεί την Πέμπτη.

Την ίδια ώρα φόβοι εκφράζονται για τα νέα βήματα που έκανε το Ιράν για την αποδέσμευσή του από την πυρηνική συμφωνία του 2015. Εκπρόσωπος της Τεχεράνης δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα τηρεί πλέον τα όρια για τον εμπλουτισμό ουρανίου που είχαν τεθεί από τη συμφωνία αλλά θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ. Σε απάντηση ο Ντόναλντ Τραμπ έγραψε σε tweet του ότι «το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικό όπλο». Νωρίτερα η σύμβουλος του Λευκού Οίκου Κελιάν Κόνγουεϊ είχε δηλώσει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι βέβαιος πως θα μπορούσε ακόμη να επαναδιαπραγματευθεί μια νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Παρότι κάποιοι μετριοπαθείς στο Ιράν συμβουλεύουν την ηγεσία της Τεχεράνης να κάνει συγκρατημένα βήματα, η ατμόσφαιρα χθες στην ιρανική πρωτεύουσα ήταν εκρηκτική. Το μέγεθος του πλήθους που συγκεντρώθηκε στην Τεχεράνη μπορούσε να συγκριθεί μόνο με εκείνο που πλημμύρισε τους δρόμους της ιρανικής πρωτεύουσας το 1989 για την κηδεία του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί. Κρατώντας πορτρέτα του εκλιπόντος επικεφαλής της Δύναμης αλ Κοντς χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν από νωρίς γύρω από το Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, όπου ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ ηγήθηκε της προσευχής για τον εκλιπόντα στρατηγό. Τα φέρετρα του Σουλεϊμανί και του επικεφαλής της ιρακινής πολιτοφυλακής Κατάεμπ Χεζμπολάχ, του Αμπού Μάχντι αλ Μουχάντις, ο οποίος επίσης σκοτώθηκε στην επιδρομή της Παρασκευής, πέρασαν πάνω από τα κεφάλια του πλήθους. Ο Σουλεϊμανί, ο οποίος εθεωρείτο ο δεύτερος πιο ισχυρός άνθρωπος στο Ιράν μετά τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ, ουσιαστικά επέκτεινε την επιρροή της χώρας του μέσω «πολέμων δι’ αντιπροσώπων» από τον Λίβανο έως τη Συρία, κινητοποιώντας σιιτικές δυνάμεις σε όλη την ευρύτερη περιοχή.

Στο μεταξύ, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έχει ήδη τοποθετηθεί δημοσίως για το θέμα του Ιράν. Σε ομιλία της σε συνέδριο των Χριστιανοκοινωνιστών στη Βαυαρία δήλωσε ότι θα ήθελα η Επιτροπή της να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση και στην εξεύρεση λύσεων.

Εκείνος που αντέδρασε άμεσα στα γεγονότα μέσω ανακοίνωσης του λίγες ώρες μετά το χτύπημα των Αμερικανών την Παρασκευή ήταν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλς Μισέλ που ζήτησε «να τελειώσει ο κύκλος της βίας, των προκλήσεων και των αντιποίνων». Αλλά και η Φον ντερ Λάιεν κινήθηκε- αν και καθυστερημένα- περίπου στην ίδια γραμμή: «ύστερα από τις πρόσφατες εξελίξεις στο Ιράκ, τώρα είναι σημαντικό να φρενάρουμε τον κύκλο της βίας ώστε μια ακόμα ενέργεια να μην οδηγήσει σε άλλη, αλλά να δοθεί χώρος ξανά για διπλωματία».

Αν η κρίση με το Ιράν «κλείσει» την ελεύθερη διακίνηση πετρελαιοφόρων τάνκερ στον Περσικό Κόλπο, η αγορά πετρελαίου στην Ε.Ε δεν πρόκειται να διαταραχθεί ιδιαίτερα παρά το γεγονός φυσικά ότι ήδη επηρεάζεται απο την άνοδο των τιμών.

Η καγκελάριος Μέρκελ, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν και ο βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον κατόρθωσαν να εξισορροπήσουν κάπως τα πράγματα καθώς στην κοινή ανακοίνωση τους μετά από τη σχετική τηλεφωνική τους επικοινωνία το Σαββατοκύριακο κατηγόρησαν την Τεχεράνη για τις πρόσφατες δυστροπίες της… αλλά χωρίς να αποδέχονται τη δολοφονία του Σουλεϊμανί. Προσπάθησαν δε να διατηρήσουν «ζωντανή» τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν (ή ό,τι έχει απομείνει από αυτή) κρατώντας κοντά συγχρόνως τις ΗΠΑ, αναφέρει το Politico.

Μια ακόμα ανησυχία είναι για το εάν το στρατιωτικό προσωπικό της Ε.Ε θα συνεχίσει να είναι επιθυμητό στο Ιράκ στη μάχη εναντίον του ISIS μετά την απόφαση του ιρακινού κοινοβουλίου να εκδιώξει όλα τα ξένα στρατεύματα. Η Μέρκελ μίλησε χθες με τον Ιρακινό πρωθυπουργό, Αμπντούλ Μαχντί και «υπογράμμισε την ανάγκη συνέχισης της συνεργασίας» μεταξύ Βαγδάτης και κρατών – μελών της Ε.Ε. Η Μέρκελ πάντως αναμένεται να ταξιδέψει το Σάββατο στη Μόσχα για να συζητήσει τη κατάσταση στη Μέση Ανατολή με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν.

Στο μεταξύ οι ΗΠΑ χθες αναγκάστηκαν να διαψεύσουν ρεπορτάζ ότι τα αμερικανικά στρατεύματα ετοιμάζονται να αποσυρθούν από το Ιράκ μετά τη διαρροή επιστολής από αμερικανό στρατηγό, που έδειχνε προς αυτή τη κατεύθυνση. Ο υπουργός Άμυνας, Μαρκ Έσπερ μαζί με τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων προχώρησαν σε μια ασυνήθιστη κίνηση να δεχθούν εχθές εξονυχιστικές ερωτήσεις από δημοσιογράφους στο Πεντάγωνο δηλώνοντας ότι η επιστολή ήταν απλά ένα προσχέδιο και πως δεν έχει σταλεί ακόμα.

Σύμφωνα με ξεχωριστό ρεπορτάζ του Politico o υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο έχει εξελιχθεί σιγά σιγά σε ανεπίσημο υπουργό Άμυνας, επισκιάζοντας τον Μαρκ Έσπερ. Το γεγονός αυτό δείχνει μια αξιοπερίεργη επιρροή του στον κλειστό κύκλο γύρω από τον Τραμπ εδώ και τρία χρόνια, όσα δηλαδή διαρκεί η θητεία του. Το πρεστίζ του εντός της αμερικανικής διοίκησης έχει ενισχυθεί από τις πολλαπλές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο Πεντάγωνο και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας. Συνεχίστηκε η επιρροή του παρά τα όσα προέκυψαν για τον ρόλο του στο σκάνδαλο με την Ουκρανία που οδήγησε στη διαδικασία αποπομπής του Τραμπ και εν μέσω διαφόρων ερωτηματικών για τις πολιτικές του φιλοδοξίες.

Η κατάσταση σχετικά με τα βρετανικά και αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ είναι το βασικό θέμα στους Times, Daily Telegraph και Guardian. Οι Times αναφέρουν ότι η Βρετανία προχωρά άμεσα σε έκτακτα σχέδια για να αποχωρήσουν τα στρατεύματα αλλά και βρετανοί πολίτες από το Ιράκ λόγω των αυξημένων ανησυχιών για επικείμενες επιθέσεις εναντίον τους. Το ρεπορτάζ επίσης αναφέρει ότι περίπου 20 στρατιωτικοί σύμβουλοι έχουν ήδη φθάσει στην πρεσβεία της χώρας στη Βαγδάτη, όπου ήδη σχεδιάζουν τις διαδρομές αποχώρησης.

Από την πλευρά της η Mirror δημοσιεύει ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο τα πλοία του βρετανικού πολεμικού ναυτικού ήδη συνοδεύουν τα βρετανικά τάνκερ στον Περσικό Κόλπο υπό τον φόβο επιθέσεων από ιρανικά υποβρύχια. Αναφέρει επίσης ότι ιρανικά μίνι υποβρύχια θα μπορούσαν να βυθίσουν βρετανικά πλοία έχουν ήδη εντοπιστεί να προετοιμάζονται στη βάση που διαθέτουν οι «Φρουροί της Επανάστασης» στη διώρυγα του Ορμούζ.

Για πενταμερή: Υπάρχει μια ακόμα περιοχή γεωπολιτικού ενδιαφέροντος για την Ε.Ε: Την Τετάρτη, οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας, Ιταλίας και Αιγύπτου αναμένεται να συναντηθούν στο Κάιρο, με τους Αιγύπτιους να ανακοινώνουν τη σημαντική αυτή συνάντηση, χθες.
Το Politico σχολιάζει επίσης… ας παρακολουθήσουμε την Ανατολική Μεσόγειο: Η κίνηση αυτή έρχεται μετά τη δήλωση Ερντογάν την Κυριακή ότι ξεκίνησε την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η φιλοδοξία της Άγκυρας να ελέγξει μια ακόμα περιοχή γύρω από την περιοχή που πλήττει και τις ενεργειακές στρατηγικές ήταν ένα «καμπανάκι». Φυσικά δεν είναι σίγουρο ότι θα ληφθούν άμεσα ενέργειες… ίσως ένα απλό κοινό ανακοινωθέν.

Στη Λιβύη: Ενώ η προσοχή έχει στραφεί ξανά στον Περσικό, στη Λιβύη οι εξελίξεις επί του πεδίου ειναι ραγδαίες με τις δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ να προωθούνται στη Σύρτη, το στρατηγικής σημασίας λιμάνι στον ομώνυμο κόλπο, αναφέρει η DW. Κάτοικοι της περιοχής επιβεβαιώνουν ότι ο «Λιβυκός Εθνικός Στρατός» του Χαφτάρ έχει ήδη καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της πόλης συμπεριλαμβανομένης και μιας στρατιωτικής βάσης αν και οι μάχες συνεχίζονται. Οι φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές ήλεγχαν τη Σύρτη από τα τέλη του 2016, όταν οι αμερικανικοί αεροπορικοί βομβαρδισμοί συνέβαλαν στην εκδίωξη των ισλαμιστών πολέμαρχων στην περιοχή. Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Τρίπολη τηρεί προς το παρόν σιγή ιχθυος όμως η απώλεια της Σύρτης θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα γέρνοντας πιθανόν τη πλάστιγγα και στη συνεχιζόμενη μάχη της Τρίπολης. Στην πολιορκημένη από τρεις πλευρές Τρίπολη, η νέα γενική επίθεση του Χαφτάρ ξεκίνησε με ένα ακόμα λουτρό αίματος καθώς ο απολογισμός από τον βομβαρδισμό στρατιωτικής σχολής, το περασμένο Σάββατο ξεπερνά πλέον τους 30 νεκρούς.

Στη Βρετανία: Τελικά ο Τζέρεμι Κόρμπιν είναι προς το παρόν ασφαλής στη θέση του για τους επόμενους τουλάχιστον τρεις μήνες – καθώς το Εργατικό Κόμμα θα ανακοινώσει τον επόμενο αρχηγό του, στις 4 Απριλίου. Η Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή του κόμματος προσδιόρισε το χρονοδιάγραμμα για την ανάδειξη νέου αρχηγού, ύστερα από τη συνάντηση της χθες. Ο σκιώδης υπουργός Brexit, Κέιρ Στάρμερ, η σκιώδης υπουργός Εξωτερικών, Έμιλυ Θορνμπέρι, η βουλευτής Νίζα Νάντυ και ο βουλευτής Τζες Φίλιπς έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον όπως επίσης και η σκιώδης υπουργός Ανάπτυξης, Ρεμπέκα Λονγκ Μπέιλι που ίσως να αναδειχθεί και νικήτρια.
Αυτό τουλάχιστον πιστεύει το περιοδικό New Statesman που εκτιμά πως η κίνηση του ηγετικού στελέχους των Εργατικών, Ίαν Λαβερυ να μην διεκδικήσει την αρχηγία των Εργατικών ανοίγει πλέον τον δρόμο στην Μπέιλι να κερδίσει. Όμως υπάρχει ο κίνδυνος επειδή προέρχεται από την αριστερή πτέρυγα του κόμματος λόγω του πρόσφατου εκλογικού αποτελέσματος να μην κατορθώσει να εκλεγεί ιδιαίτερα αν συσπειρωθούν οι αντίπαλοι της.

Από την πλευρά του ο Guardian προειδοποιεί η ανάδειξη νέου αρχηγού να γίνει σε κλιμα ειλικρίνειας που θα επιτρέψει να κλείσουν οι πληγές μετά την μεγάλη ήττα που υπέστη το κόμμα. Από την πλευρά της η Mirror πιστεύει ότι η ανάδειξη νέου αρχηγού δεν θα βοηθήσει ως προς αυτό και πως χρειάζεται πρώτα μια περίοδος απολογισμού και μετά να ληφθούν οι αποφάσεις για το ποιος θα μπορεί να κερδίσει τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.

Στο μεταξύ, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται να συγκληθεί στις 29 Ιανουαρίου για να ψηφίσει επί της Συμφωνίας Αποχώρησης της Βρετανίας, σύμφωνα με το Politico.

Στη Βενεζουέλα: Η Βενεζουέλα έχει πλέον από την Κυριακή και δύο προέδρους της Εθνοσυνέλευσης. Ο Γκουαϊδό επανεξελέγη πρόεδρος του σώματος με τις ψήφους 100 από τους συνολικά 167 βουλευτές, η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε όμως προχθές το απόγευμα στα γραφεία της αντικαθεστωτικής εφημερίδας «El Nacional», στο κέντρο του Καράκας, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας εμπόδιζαν από το πρωί την είσοδο του Γκουαϊδό, καθώς και άλλων βουλευτών της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο.
Πρόεδρος του σώματος αυτοανακηρύχτηκε λοιπόν εκεί ο αντίπαλός του, Λουίς Πάρα, ο οποίος διαγράφτηκε από το αντιπολιτευόμενο κόμμα Primero Justicia μετά την εμπλοκή του σε σκάνδαλο διαφθοράς, εξακολουθεί ωστόσο να δηλώνει ότι αντιπολιτεύεται τον Μαδούρο. Ο Πάρα εκτίμησε ότι εξελέγη πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης νόμιμα, καθώς τον ψήφισαν 81 βουλευτές από τους 140 που ήταν παρόντες. Την ικανοποίησή του που εκδιώχθηκε ο Γκουαϊδό εξέφρασε ο Νικολάς Μαδούρο, αναγνωρίζοντας τον Πάρα. Για «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα» και «επίθεση εναντίον της νομοθετικής εξουσίας» μίλησαν βουλευτές της αντιπολίτευσης. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, συνεχάρη τον Γκουαϊδό για την επανεκλογή του. Η ελεγχόμενη από την αντιπολίτευση Εθνοσυνέλευση της Βενεζουέλας δεν έχει πρακτικά καμία εξουσία από το 2017 και τη συγκρότηση μιας πιστής στο καθεστώς συντακτικής συνέλευσης.

Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Βουδούρη