Οι συνέπειες της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο νέος κορωνοϊός είναι ήδη αισθητές σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στην Ελλάδα, καθώς η χώρα ακολουθεί ανάλογη πορεία με τις υπόλοιπες οικονομίες, με το lockdown να αποτελεί το μοναδικό αξιόπιστο «φάρμακο» απέναντι στον «αόρατο εχθρό» που έχει κοστίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Μία εμφανής συνέπεια από τη ύφεση στην οικονομία είναι η αιφνιδιαστική υποβάθμιση του outlook της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο αξιολόγησης Fitch. Όπως ανακοίνωσε την Πέμπτη το βράδυ, το outlook της ελληνικής οικονομίας υποβαθμίστηκε σε «σταθερό» από «θετικό» που ήταν, διατηρώντας ωστόσο την αξιολόγηση σε BB.

Ο οίκος σημειώνει ότι η κίνηση αυτή αντανακλά το σημαντικό αντίκτυπο της Covid-19 στην οικονομική δραστηριότητα, τα δημόσια οικονομικά και το εξωτερικό ισοζύγιο. Προβλέπει ύφεση 8,1% του ΑΕΠ φέτος και μερική ανάκαμψη το 2021, με το ΑΕΠ να αυξάνει κατά 5,1%.

Η ύφεση και η μετέπειτα ανάκαμψη υπόκειται σε σημαντικές αβεβαιότητες. Παρατεταμένο lockdown ή ένα δεύτερο κύμα στην Ελλάδα ή την Ευρώπη θα σημάνει μεγαλύτερη πτώση φέτος και μικρότερη ανάκαμψη την επόμενη χρονιά. Ειδική αναφορά κάνει ο οίκος στον τουρισμό που αντιστοιχεί σε περίπου 10% του ΑΕΠ.

Η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και τα μέτρα στήριξης από την κυβέρνηση ανατρέπουν την δημοσιονομική εικόνα. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα που αντιστοιχούν σε 5 δισ. ευρώ (2,9% του ΑΕΠ), ενώ αναμένονται επιπλέον 2 δισ. ευρώ από την ευρωπαϊκή στήριξη.

Ο οίκος Fitch εκτιμά ότι το ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης από πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ το 2019 θα «γυρίσει» σε έλλειμμα 7,4% φέτος. Το 2021 αναμένεται να υποχωρήσει στο 4,6% του ΑΕΠ. Θα καταγραφεί πρωτογενές έλλειμμα φέτος, μετά από τέσσερα συνεχή χρόνια υπεραπόδοσης των στόχων.

Η αύξηση του δανεισμού θα μεταφραστεί σε αναστροφή της πτωτικής τάσης του δείκτη χρέος/ΑΕΠ. Η εκτίμηση είναι ότι έπεσε στο 176,6% στα τέλη του 2019 αλλά στα τέλη του 2020 θα φτάσει το 194,8% πρωτού υποχωρήσει στο 187,1% το 2021.

Η υπόθεση του οίκου είναι ότι φέτος η κυβέρνηση θα τραβήξει μόνο το 1/4 από το μαξιλάρι ασφαλείας (περί τα 10 δισ. ευρώ). Αν δεν το έκανε αυτό και προχωρούσε αποκλειστικά σε νέο δανεισμό το χρέος να ανέβαινε πάνω από το 200% του ΑΕΠ.

Fitch: Ανοδος του Χρέους ως το τέλος του 2020

Το Χρέος, κατά τη Fitch, θα ανέβει στο 194,8% του ΑΕΠ ως το τέλος του έτους, για να επιστρέψει στο 187,1% το 2021. Αυτό, όμως, υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα «τραβήξει» γύρω στα 10 δις ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα, αλλιώς αν το σύνολο των χρηματοδοτικών αναγκών καλυφθεί από εκδόσεις ομολόγων, τότε το Χρέος θα ξεπεράσει το 200%.

Ποιοι παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση

Η Fitch σημειώνει, πάντως, ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του Χρέους, όπως το υπερεπαρκές «μαξιλάρι» που καλύπτει τις αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες για φέτος και του χρόνου, το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης και η μακρά διάρκεια ωρίμανσης.

Στα θετικά συμπεριλαμβάνεται η «ομπρέλα» που άνοιξε η ΕΚΤ, συμπεριλαμβάνοντας τα κρατικά ομόλογα στο νέο QE, αλλά και κάνοντας τα αποδεκτά ως ενέχυρα.

Ποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναβάθμιση; Μια έντονη καθοδική πορεία του Χρέους μετά την πανδημία λόγω π.χ. δημοσιονομικής προσαρμογής, μια καλλίτερη μεσοπρόθεσμη επίδοση της ανάπτυξης με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η μείωση των κινδύνων στον τραπεζικό τομέα.

Τι θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποβάθμιση; Μια αποτυχημένη προσπάθεια μείωσης του Χρέους λόγω π.χ. μιας παρατεταμένης περιόδου δημοσιονομικής χαλάρωσης και οικονομικής συρρίκνωσης, αρνητικές εξελίξεις στις τράπεζες με αύξηση του κινδύνου έκθεσης στα δημόσια οικονομικά, συνεχή διευρυμένα ελλείμματα στο Ισοζύγιο Πληρωμών.