Να διασφαλιστεί ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα θα διαθέτει όλους τους αναγκαίους πόρους και εξοπλισμό, καθώς και επαρκές ιατρικό προσωπικό για την επόμενη μέρα ζητά η Διεθνής Αμνηστία.

Εκστρατεία συλλογής υπογραφών

Παράλληλα η οργάνωση ξεκινά εκστρατεία συλλογής υπογραφών, με αίτημα την ενίσχυση του συστήματος υγείας στην Ελλάδα και στόχο να σταλεί  μια επιστολή στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κυριάκο Μητσοτάκη. Μπορείτε να βρείτε την έκκληση εδώ

«Ανάνηψη Τώρα: Το ελληνικό σύστημα υγείας μετά από μια δεκαετία λιτότητας»

Σημαντική συρρίκνωση στο δικαίωμα των Ελλήνων πολιτών στην Υγεία, μετά από μία δεκαετία οικονομικής κρίσης διαπιστώνει η νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας με τίτλο «Ανάνηψη Τώρα: Το ελληνικό σύστημα υγείας μετά από μια δεκαετία λιτότητας». Η έρευνα αναδεικνύει δύο βασικές κατηγορίες προβλημάτων: το ζήτημα της προσβασιμότητας στο σύστημα υγείας και το ζήτημα της οικονομικής επιβάρυνσης για τα χαμηλότερα εισοδήματα ενώ επισημαίνεται η ανάγκη ενίσχυσης του συστήματος υγείας με άμεση κάλυψη των κενών του και η διασφάλιση του δικαιώματος των πολιτών στην υγεία χωρίς διακρίσεις.

Σύμφωνα με την έκθεση οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα άρχισαν να εφαρμόζουν μέτρα λιτότητας από το 2010, ως απάντηση στην κρίση χρέους που έπληξε την χώρα. Οι δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν κατά 32% συνολικά, ενώ οι κατά κεφαλήν δαπάνες για τη δημόσια υγεία μειώθηκαν κατά σχεδόν 43% μεταξύ 2009 και 2017. Μέσω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, μετατοπίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης στους/στις ασθενείς. Επιπλέον, τα τρία προγράμματα οικονομικής βοήθειας που συνήφθησαν με τους πιστωτές της Ελλάδας περιλάμβαναν όρους λιτότητας που με την σειρά τους οδήγησαν σε ένα συρρικνωμένο σύστημα υγείας.

Οι επιπτώσεις έγιναν αισθητές από το προσωπικό και τους/τις ασθενείς.

Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από 75 άτομα που αναζητούσαν περίθαλψη από το σύστημα δημόσιας υγείας και 55 εργαζόμενους/ες στον τομέα της υγείας. Περίπου το 90% των ερωτηθέντων δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι είχαν αντιμετωπίσει μεγάλες καθυστερήσεις και πολλοί/ές περιέγραψαν τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη λόγω του υψηλού κόστους.

Συνεντεύξεις

Κάποιες από τις απαντήσεις που δόθηκαν στις συνεντεύξεις. Ένα από τα άτομα δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Εάν δεν έχεις χρήματα, δεν μπορείς να έχεις ιατρική περίθαλψη σήμερα», ενώ ένα άλλο ανέφερε πως «αν δεν είναι επείγουσα ανάγκη, απλώς περιμένεις υπομένοντας τον πόνο».

Το γενικό κλίμα αποδίδει η δήλωση ενός άλλου ατόμου το 2019: «Οι ομάδες που έχουν πληρώσει για αυτήν την κρίση είναι τα άτομα με χαμηλό εισόδημα και οι εργαζόμενοι/ες. Έχουν πληρώσει με τους φόρους τους, με τις κοινωνικές τους παροχές και με την υγεία τους».

Το πρώτο κρούσμα κορονοϊού καταγράφηκε στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 2020. Στις αρχές Απριλίου ένας εργαζόμενος στον τομέα της υγείας δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όταν υπήρξαν περικοπές στον τομέα της υγείας, αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα περισσότερα νοσοκομεία να λειτουργούν με το μισό προσωπικό που απαιτείται… [Στο νοσοκομείο μας] εργαζόμαστε με το μισό του απαιτούμενου προσωπικού και εάν αυξηθούν τα κρούσματα [του κορωνοϊού], θα ήταν αδύνατο [να αντεπεξέλθουμε]».

Ανταπόκριση της κυβέρνησης στην πανδημία αλλά και σοβαρές ελλείψεις

Έχοντας επίγνωση της αδυναμίας του συστήματος υγείας, η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στην πανδημία του κορονοϊού με μια σειρά έγκαιρων μέτρων περιορισμού, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης καραντίνας, που βοήθησε σημαντικά στην ελαχιστοποίηση του αριθμού των λοιμώξεων και των θανάτων. Η κυβέρνηση προσέφερε επίσης κάποια οικονομική υποστήριξη στον πληθυσμό και διέθεσε επιπλέον 200 εκατομμύρια ευρώ στο σύστημα υγείας.

Όμως, πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας κατά την περίοδο της λιτότητας έχουν επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δημιουργώντας σοβαρές ανησυχίες για την υγεία, την ασφάλεια και τις συνθήκες εργασίας τους.

Οι εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω του περιορισμένου αριθμού προσωπικού, της έλλειψης επαρκούς εξοπλισμού ατομικής προστασίας και της έλλειψης επαρκούς ιατρικού εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των αναπνευστήρων και των κλινών σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ).

Ευάλωτες ομάδες

Τα μέτρα οικονομικής κρίσης και λιτότητας επηρέασαν ιδιαίτερα και δυσανάλογα ορισμένες ομάδες πριν από την πανδημία, η υγεία και η διαβίωσή τους διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο μετά την εμφάνιση του κορονοϊού. Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει στην κυβέρνηση:

• Να διασφαλίσει την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, χωρίς διακρίσεις και χωρίς οικονομικούς φραγμούς, σε όλα τα άτομα – συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης, εξετάσεων, αγωγής και οποιωνδήποτε μελλοντικών εμβολίων και θεραπειών για τον κορονοϊό.
• Να λάβει υπόψη τις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων κατά τον σχεδιασμό της ανταπόκρισης στην πανδημία, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που είναι άστεγοι/ες, ανθρώπων με χαμηλότερα εισοδήματα ή εργαζόμενων με ελαστικές σχέσεις εργασίας, πρόσφυγων, φυλακισμένων και ηλικιωμένων ανθρώπων.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι μεταξύ του 2009 και του 2016, οι ανεκπλήρωτες ανάγκες υγείας για οικονομικούς λόγους τριπλασιάστηκαν στην Ελλάδα, από 4% σε 12%. Κατά την περίοδο αυτή, οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν σχεδόν κατά το ήμισυ, από 16.184.000 ευρώ (2009) σε 8.552.000. ευρώ (2016).

«Η επιτυχία των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και καραντίνας, σε πρώτη φάση, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καθησυχάζει όσους ασκούν πολιτική. Ήταν μία αναγκαία συνθήκη, αλλά όχι ικανή για να δημιουργήσει μία ασπίδα προστασίας για τους πολίτες. Χωρίς γενναία ενίσχυση του ΕΣΥ και πλήρη κάλυψη των κενών του σε όλα τα επίπεδα, δημιουργούνται συνθήκες ασταθούς ισορροπίας του όλου συστήματος. Ιδίως τώρα που μπαίνουμε σε μία διαδικασία σταδιακής άρσης των περιοριστικών μέτρων και σε μία περίοδο που ξεκινάει -η όποια- τουριστική κίνηση» δήλωσε ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Ελλάδας Γαβριήλ Σακελλαρίδης. 

Ταυτότητα της έρευνας

Η έκθεση «Ανάνηψη Τώρα: Το ελληνικό σύστημα υγείας μετά από μια δεκαετία λιτότητας» είναι αποτέλεσμα διετούς έρευνας πάνω στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη. Βασίζεται σε έρευνα δεδομένων καθώς και σε συνεντεύξεις με πάνω από 210 ανθρώπους. Η έκθεση παρέχει προκαταρκτικές παρατηρήσεις και συστάσεις για μελλοντικήδράση εκ μέρους της κυβέρνησης.

Καλλιόπη Ασλανίδου