Η σύσταση ειδικών τμημάτων για την ταχύτερη εκδίκαση υποθέσεων με αναπτυξιακό και επενδυτικό πρόσημο προβλέπονται σε νομοσχέδιο που παρουσίασε κατά τη διάρκεια του σημερινού υπουργικού συμβουλίου, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας.

Με το νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στα δικαστήρια Αθήνας και Θεσσαλονίκης να συστήνουν ειδικά τμήματα για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, την ενέργεια και τα προσωπικά δεδομένα.

Επίσης, συστήνεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης νέα αυτοτελής υπηρεσία για τη συστηματική συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για τα δικαστήρια . Με τη νέα ρύθμιση δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα στη διοίκηση της δικαιοσύνης να λαμβάνει τις αποφάσεις της σχετικά με την οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων βάσει αντικειμενικών δεδομένων που αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση που επικρατεί σε αυτά.

Tο νομοσχέδιο εκτός από τις διατάξεις για την επιτάχυνση της δικαιοσύνης, περιλαμβάνει και μία σειρά νέων διατάξεων που αφορούν στη λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ειδικότερα : Στο πρώτο μέρος του νομοσχεδίου θεσπίζεται ένα ενιαίο κείμενο δικονομίας για το Ελεγκτικό Συνέδριο, βάσει του πορίσματος της οικείας νομοπαρασκευαστικής επιτροπής (το 2018) και την επεξεργασία αυτού από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου (το 2019). Στο κείμενο αυτό ενοποιούνται όλες οι δικονομικές ρυθμίσεις που είτε ενυπήρχαν αποσπασματικά στη νομοθεσία είτε εφαρμόζονταν κατ’ αναλογία από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.

Με τον τρόπο αυτόν, διαμορφώθηκε ένα κείμενο οικείο και φιλικό προς κάθε νομικό (δικαστικούς λειτουργούς, δικηγόρους κ.λπ.), ανεξαρτήτως της εξοικείωσής τους με τις διαδικασίες στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Περιέχονται, επίσης και ορισμένες καινοτόμες διατάξεις, όσον αφορά τις δίκες ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπως η εισαγωγή του θεσμού του εισηγητή δικαστή της υπόθεσης, η παροχή των κατάλληλων μέσων ώστε ο πρόεδρος κάθε δικαστικού σχηματισμού να παρακολουθεί τη ροή των υποθέσεων και να εξασφαλίζει την ταχύτερη εκδίκασή τους, ο θεσμός της προσωρινής διαμόρφωσης κατάστασης, η καθιέρωση της λειτουργίας Τμήματος με επταμελή σύνθεση για την οριστική επίλυση ζητημάτων ερμηνείας, η εκδίκαση των αιτήσεων προσωρινής δικαστικής προστασίας από συμβούλιο, η ειδική δικονομία για τις ασκούμενες από τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο αιτήσεις καταλογισμού, ενώ, περαιτέρω, για πρώτη φορά ρυθμίζεται αναλυτικά η διαδικασία και οι λόγοι της αναίρεσης και εισάγεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο πλήρες σύστημα αποδεικτικής διαδικασίας.

Παράλληλα, στο δεύτερο τμήμα θεσπίζεται ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τον προσυμβατικό έλεγχο που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε αυτή τη λογική, κωδικοποιούνται ουσιαστικά οι ισχύουσες ρυθμίσεις, ώστε να μην προκύπτουν αντιφάσεις ή δυσχέρειες στην εφαρμογή τους.

Ταυτόχρονα, στο τρίτο τμήμα επέρχονται τροποποιήσεις στον Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, όπως αυτές προέκυψαν από σχετικές προτάσεις της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τις οποίες επιδιώκεται η οργανωτική μεταρρύθμιση του Δικαστηρίου με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του, καθώς αναμένεται η εξοικονόμηση πολύτιμου χρόνου για τους δικαστές ώστε να μπορούν να ασκήσουν ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους. Περαιτέρω, ιδρύεται στο Δικαστήριο Τμήμα Ελέγχων επιφορτισμένο με τρεις νέες αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ήτοι τον εντοπισμό συστημικών διαχειριστικών παθογενειών και την ανάλυση των αιτίων τους, την εκτίμηση της αξιοπιστίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης, καθώς και τη διενέργεια ελέγχων ύστερα από απόφαση της Βουλής. Τέλος, επικαιροποιούνται οι ρυθμίσεις για τους κατασταλτικούς ελέγχους και θωρακίζονται οι ελεγκτικές διαδικασίες.

Με το δεύτερο νομοσχέδιο, που παρουσίασε ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Κ. Τσιάρας ενσωματώνονται στην εθνική έννομη τάξη Ευρωπαϊκές Οδηγίες, των οποίων η μεταφορά στην εθνική νομοθεσία εκκρεμεί ήδη από τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2019. Η ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών αποτελεί κυβερνητική προτεραιότητα καθώς αντιμετωπίζεται μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων και θεσπίζεται κοινό πλαίσιο κανόνων για:

– Tην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών που είναι κατηγορούμενοι ή ύποπτοι σε ποινικές δίκες, ή υπόκεινται σε διαδικασία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Με τις εν λόγω ρυθμίσεις θεσπίζονται η ατομική αξιολόγηση των ανηλίκων από την Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής και η σύνταξη έκθεσης αναφορικά με την προσωπικότητα, το οικονομικό, κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον καθώς και τη σωματική και διανοητική κατάσταση του ανηλίκου.

– Την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Με τις σχετικές ρυθμίσεις εξομοιώνεται η ποινική προστασία της περιουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την προστασία της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου. Τυποποιούνται ως ποινικά αδικήματα η διασυνοριακή απάτη σχετικά με τον Φ.Π.Α. και οι πράξεις υποβολής ανακριβών ή ελλιπών δηλώσεων ή παρασιώπησης πληροφοριών, παράνομης λήψης και παρακράτησης επιχορηγήσεων και παροχών, που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση εσόδων του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

– Την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2002/475/ΔΕΥ του Συμβουλίου και για την τροποποίηση της απόφασης 2005/671/ΔΕΥ του Συμβουλίου. Με την ενσωμάτωση της σχετικής Οδηγίας τυποποιούνται ως ποινικά αδικήματα η οργάνωση ή με οποιοδήποτε τρόπο διευκόλυνση ταξιδιών με σκοπό την τρομοκρατία, καθώς και η κλοπή, εκβίαση και πλαστογραφία που σχετίζονται με τρομοκρατική δραστηριότητα. Προβλέπονται, επίσης, ειδικές διατάξεις για τη διεθνή συνεργασία και την πρόσβαση, συγκέντρωση και διαβίβαση πληροφοριών σχετικά με την τρομοκρατία.

– Τη δικαστική αρωγή για υπόπτους και κατηγορουμένους στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και για καταζητούμενους σε διαδικασίες εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Τη συστηματοποίηση του θεσμικού πλαισίου της δικαστικής αρωγής για υπόπτους και κατηγορουμένους ποινικών υποθέσεων και για καταζητούμενους σε διαδικασίες εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Ειδικότερα, προβλέπονται με σαφήνεια οι προϋποθέσεις διορισμού δικηγόρου ή συνηγόρου νομικής βοήθειας σε υποθέσεις αστικού, εμπορικού και ποινικού χαρακτήρα και καθορίζονται τα κριτήρια παροχής νομικής βοήθειας στους δικαιούχους.

– Την κύρωση του Μνημονίου Διοικητικής Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως της Κυπριακής Δημοκρατίας της 7ης Ιουνίου του 2018.

Επιπλέον, τροποποιείται ο Ν. 3663/2008, προκειμένου να εναρμονιστεί η χώρα μας με τον σχετικό Κανονισμό της ΕΕ σχετικά με τον ορισμό εκπροσώπων της χώρας στην Eurojust.

Μίνα Μουστάκα